Op 14 juli 2021 heeft de Europese Commissie de nieuwe EU-bosstrategie voor 2030 aangenomen, een vlaggenschipinitiatief van de Europese Green Deal dat voortbouwt op de Biodiversiteitsstrategie van de EU voor 2030. De strategie draagt bij tot het voorgestelde pakket maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen in de EU tegen 2030 met ten minste 55 % te verminderen en de EU in 2050 klimaatneutraal te maken. Ze helpt de EU ook haar belofte na te komen om meer koolstof door natuurlijke putten te verwijderen overeenkomstig de klimaatwet. De bosstrategie wil de multifunctionaliteit van de bossen in de EU waarborgen door alle sociale, economische en milieuaspecten samen aan te pakken en ze benadrukt de cruciale rol van bosbouwers.
Bossen zijn onmisbare bondgenoten in de strijd tegen klimaatverandering en verlies aan biodiversiteit. Ze fungeren als koolstofputten en helpen ons de gevolgen van de klimaatverandering te beperken, bijvoorbeeld door steden af te koelen, ons te beschermen tegen zware overstromingen en de gevolgen van droogte te beperken. Helaas staan de bossen in Europa door tal van oorzaken – waaronder de klimaatverandering – onder druk.
Bescherming, herstel en duurzaam beheer van bossen
De bosstrategie omvat een visie en concrete maatregelen om de kwantiteit en kwaliteit van de bossen in de EU te verhogen en de bescherming, het herstel en de veerkracht ervan te versterken. De voorgestelde acties zullen dankzij grotere putten en voorraden meer koolstof binden en zo de klimaatverandering helpen beperken. De strategie heeft tot doel de overgebleven primaire en old-growth-bossen te beschermen, aangetaste bossen te herstellen en ervoor te zorgen dat ze duurzaam worden beheerd – op een manier die de vitale ecosysteemdiensten van bossen waarvan de samenleving afhankelijk is, bewaart.
Ecosysteemdiensten die door bossen worden geleverd
Bossen die koolstof opslaan in vegetatie en bodem zijn belangrijke bondgenoten bij de bestrijding van klimaatverandering en biodiversiteitsverlies en het beperken van de gevolgen van klimaatverandering, met inbegrip van koelsteden, het beschermen van ons tegen grote overstromingen en het verminderen van de gevolgen van droogte. Het zijn ook waardevolle ecosystemen, die een belangrijk deel van de Europese biodiversiteit herbergen. Hun ecosysteemdiensten dragen bij tot de gezondheid en het welzijn van onze samenlevingen, zoals waterregulering en overstromingsrisicobeheersing en natuurrampen, bodemstabilisatie en erosiebeheersing, luchtzuivering en temperatuurregulering, evenals de levering van voedsel (bijv. bosbessen, veenbessen, schimmels) en geneesmiddelen, bouwmaterialen en brandstof. Bossen zijn plaatsen van ontspanning, ontspanning en leren.
De strategie bevordert de meest klimaat- en biodiversiteitsvriendelijke bosbeheerpraktijken, benadrukt de noodzaak om het gebruik van houtachtige biomassa binnen de grenzen van duurzaamheid te handhaven en moedigt een efficiënt gebruik van hout als hulpbron aan overeenkomstig het beginsel van cascadering.
De multifunctionaliteit van de bossen in de EU waarborgen
De strategie voorziet ook in de ontwikkeling van betalingsregelingen voor boseigenaren en -beheerders die alternatieve ecosysteemdiensten verstrekken, bv. door delen van hun bossen intact te houden. Dankzij onder andere het nieuwe gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) kan meer gerichte steun worden verleend aan bosbouwers en voor de duurzame ontwikkeling van de bossen. De nieuwe beheerstructuur voor bossen zal een inclusievere ruimte creëren voor de lidstaten, boseigenaren en -beheerders, de industrie, de academische wereld en het maatschappelijk middenveld om de toekomst van de bossen in de EU te bespreken en deze waardevolle troeven voor de komende generaties te helpen bewaren.
Tenslotte wordt in de bosstrategie een wetgevingsvoorstel aangekondigd om de controle van en de rapportage en gegevensverzameling over bossen in de EU te verbeteren. Geharmoniseerde gegevensverzameling in de EU, in combinatie met strategische planning op het niveau van de lidstaten, zal een volledig beeld geven van de toestand, de evolutie en de verwachte toekomstige ontwikkelingen van de bossen in de EU. Dat is van cruciaal belang om ervoor te zorgen dat bossen hun vele functies op het gebied van klimaat, biodiversiteit en economie kunnen vervullen.
Drie miljard extra bomen planten tegen 2030
De strategie gaat vergezeld van een stappenplan om tegen 2030 in heel Europa drie miljard extra bomen te planten – de juiste boom op de juiste plaats en met volledig respect voor ecologische principes.
Op 9 december 2021 hebben de Commissie en het Europees Milieuagentschap (EEA) een online tool beschikbaar gesteld – MapMyTree – waarmee organisaties en burgers die dat willen, de aanplant van hun bomen kunnen registreren en in kaart kunnen brengen om zo bij te dragen aan de Europese doelstelling. Deze doelstelling moet helpen om het bosareaal in Europa te vergroten, hun veerkracht te vergroten, het verlies aan biodiversiteit aan te pakken en de effecten van klimaatverandering te verzachten en aan te passen. De 3BT-tool, die al in het Engels beschikbaar is voor organisaties, wordt in het voorjaar van 2022 vertaald in alle talen van de Europese Unie.
Verklaringen van de leden van de Commissie:
Frans Timmermans, uitvoerend vicevoorzitter voor de Europese Green Deal: “Bossen huisvesten het grootste deel van de biodiversiteit die we op aarde vinden. Voor schoon water en vruchtbare bodems hebben we gezonde bossen nodig. De bossen van Europa lopen gevaar. Daarom zullen wij ons inspannen om ze te beschermen en te herstellen, om het beheer van de bossen te verbeteren en bosbouwers en bosverzorgers te ondersteunen. Uiteindelijk maken we allemaal deel uit van de natuur. Wat we doen om de klimaat- en biodiversiteitscrisis te bestrijden, doen we voor onze eigen gezondheid en toekomst.”
Virginijus Sinkevičius, commissaris voor Milieu, Oceanen en Visserij: “De Europese bossen zijn een waardevol natuurlijk erfgoed dat we niet als vanzelfsprekend mogen beschouwen. De Europese bossen beschermen, herstellen en de veerkracht ervan opbouwen is niet alleen essentieel om de klimaat- en biodiversiteitscrises tegen te gaan, maar ook om de sociaal-economische functies van bossen te behouden. Uit de grote betrokkenheid in openbare raadplegingen blijkt dat de Europeanen begaan zijn met de toekomst van onze bossen. Daarom moeten we de manier waarop we onze bossen beschermen, beheren en laten groeien zodanig veranderen dat iedereen er voordeel bij heeft.
Achtergrond
Bossen zijn essentiële bondgenoten in de strijd tegen klimaatverandering en verlies aan biodiversiteit, dankzij hun functie als koolstofputten en hun vermogen om de gevolgen van de klimaatverandering te beperken, bijvoorbeeld door steden af te koelen, ons te beschermen tegen zware overstromingen en de gevolgen van droogte te beperken. Het zijn ook waardevolle ecosystemen die een groot deel van de biodiversiteit in Europa huisvesten. Hun ecosyseemdiensten dragen bij tot onze gezondheid en ons welzijn door middel van waterregulering, voorziening van voedsel, medicijnen en materiaal. Ze verminderen het risico op rampen en verbeteren het toezicht op de stabilisatie en erosie van de bodem, lucht- en waterzuivering. Bossen zijn een plek voor recreatie, ontspanning en leren, en maken deel uit van de bestaansmiddelen.
Meer informatie
Nieuwe EU-bosstrategie voor 2030
Vragen en antwoorden over de nieuwe EU-bosstrategie voor 2030
Factsheet over natuur en bossen
Factsheet – 3 miljard extra bomen
Artikel verschenen in‚ ‘Soignes-Zoniën‘ 2022-1, het magazine van de Vrienden van het Zoniënwoud: www.amisdesoignes-zonienwoudvrienden.be
Copyright foto: Rood Klooster, Frank Vassen, 2018