Op zaterdag 17 juni kwamen partners, buurtbewoners, bosbeheerders en bezoekers van het Zoniënwoud samen tijdens een participatieve vergadering van Platform Zoniënwoud, een initiatief van Stichting Zoniënwoud. Er werden presentaties gegeven rond het thema ‘Het Zoniënwoud: uitzonderlijk, kwetsbaar, oud én Unesco Werelderfgoed!’, maar er werden ook ideeën en ervaringen uitgewisseld over de toekomstvisie, de lopende projecten en de bescherming van het Zoniënwoud.

Een groene parel middenin het Europese Natura 2000 netwerk

Beschermde habitats en uitzonderlijke soorten maken van het Zoniënwoud een paradijs voor de biodiversiteit. Frank Vassen, werkzaam bij de Europese Commissie, meer bepaald binnen het gebied van de Europese vogel- en habitatrichtlijnen, gaf de deelnemers meer duiding bij wat ons bos nu precies zo kostbaar en kwetsbaar maakt en hoe een beschermingsstatuut als Natura 2000 bijdraagt tot de instandhouding van bossen.

Hij ging ook dieper in op het brede Natura 2000-netwerk van beschermde eiken- en beukenbossen op zure bodems dat zich uitstrekt van Noord- tot Zuid-Europa en waarvan het Zoniënwoud met haar bijna 5000 ha. een van de grootste wouden binnen dit netwerk is. Dankzij de aanwezigheid van dood hout, dragen bossen zoals het Zoniënwoud bij tot een toename en een verrijking van de biodiversiteit.

Zijn presentatie afsluiten deed hij met een positieve boodschap. Ondanks de vele doemberichten over het verdwijnen van natuur en de verzwakking van de biodiversiteit, is het ook belangrijk om te weten dat ook de kleinste bijdrages door elk van ons ervoor kunnen zorgen dat sommige soorten of habitattypes er ondanks de grote uitdagingen waar de natuur vandaag voor staat, er soms ook wel weer bovenop kunnen komen.

Klik hier voor de presentatie van Frank Vassen.

Oud bos én Unesco werelderfgoed

Wat kenmerkt de integrale bosreservaten van het Zoniënwoud en waarom zijn ze erkend als Unesco werelderfgoed, tevens het enige natuurlijke erfgoed dat België rijk is? Waarom is het Zoniënwoud een oud bos – of old-growth, zoals we het eigenlijk zouden moeten noemen – en wat garandeert de bescherming ervan? Wat is het belang van oude beukenbossen? Caroline Celis, coördinator van het Unesco-secretariaat voor de erfgoedreeks primaire en oeroude beukenbossen in de Karpaten en andere delen van Europa en van het Europese Life Prognoses Project  gaf een basisinleiding over deze thema’s en ging dieper in op de geschiedenis van het Zoniënwoud als oud beukenbos. Thema’s die nog breed aan bod kwamen tijdens een boswandeling na de vergadering.

Klik hier voor de presentatie van Caroline Celis.

De kaart waarop de uitbreiding van de beuk te zien is, vind je hier.

Het Zoniënwoud beschermen? Onze collectieve verantwoordelijkheid!

Voor Stichting Zoniënwoud is de bescherming van het bos een collectieve verantwoordelijkheid. In haar presentatie ging de Stichting dieper in op de rol die de verschillende betrokkenen van het bos kunnen spelen om het bos te beschermen.

Partnerorganisaties spelen een cruciale rol dankzij de activiteiten die zij organiseren. Bezoekers krijgen via deze activiteiten de kans om het bos op een andere manier te leren kennen en om er meer over te leren. De vele geleide wandelingen of begeleide activiteiten die de natuur- en gidsenverenigingen van het Zoniënwoud wekelijks organiseren zijn daar het beste voorbeeld van. De Stichting op haar beurt zorgt ervoor dat deze activiteiten mee opgenomen worden in de dagelijkse communicatie en extra in de kijker gezet worden dankzij bijvoorbeeld de agenda van het Zoniënwoud of een gelegenheid zoals de Dag van het Zoniënwoud. Idealiter zou elk soort gebruiker van het Zoniënwoud zich vertegenwoordigd moeten voelen binnen de groep van partners. Het groeiproces kan best gradueel uitgebouwd worden door naast de natuur- en gidsenverenigingen ook de culturele en toeristische info- en onthaalpunten, sportverenigingen, jeugdbewegingen te betrekken. Andere doelgroepen kunnen in een latere fase betrokken worden.

De activiteiten van de partnerorganisaties dienen te voldoen aan een charter om het kwaliteitslabel ‘partneractiviteit’ te kunnen krijgen.

Wil je met jouw organisatie of vereniging partner worden? Laat het ons weten!

Bedrijven uit de omgeving van het Zoniënwoud krijgen dankzij teambuildings in het bos de kans om de bescherming van het bos te ondersteunen. Beheersactiviteiten omkaderd door ‘Soigneurs’ en/of door het bospersoneel in combinatie met geleide natuuractiviteiten gegidst door de partnerverenigingen zorgen voor een betere betrokkenheid en bewustwording over de bescherming van het bos bij hun werknemers. In combinatie met een lekkere maaltijd bij een van de horeca-gelegenheden in de buurt van een toegangspoort, vormt dit een aangenaam en leerrijk programma.  De Stichting wil op structurele basis dit soort teambuildings aanbieden. De inkomsten van deze activiteiten zullen bijdragen aan de bescherming van het bos.

Wil jouw bedrijf zijn steentje bijdragen aan de bescherming van het Zoniënwoud? Laat het ons weten!

De bosbeheerders en het bospersoneel van het Zoniënwoud leveren vandaag al belangrijk – zij het zelfs hét belangrijkste – werk wat betreft de bescherming en de versterking van het bos. Ze zorgen er door hun beheer voor dat het bos sterk staat voor de uitdagingen die de klimaatverandering met zich meebrengt. Daarnaast zijn ze een aanspreekpunt voor de bezoekers en hebben ze ook een belangrijke handhavende taak. Al zijn ze ook beperkt in hun middelen en mogelijkheden om steeds overal binnen de 5000 ha dat het Zoniënwoud groot is, tegelijkertijd aanwezig te zijn.

Aanvullend aan het werk van het bospersoneel, wil Stichting Zoniënwoud dan ook graag een structurele vrijwilligerswerking uitbouwen. Deze vrijwilligers, die we momenteel ‘Soigneurs’ noemen, kunnen aan de verschillende toegangspoorten een belangrijke rol spelen om bezoekers te onthalen, te informeren en te sensibiliseren. Hiervoor zijn echter extra middelen nodig. Dat is een werkpunt dat helemaal bovenaan de planning van de Stichting prijkt en waarover we in de nabije toekomst hopelijk positief kunnen communiceren. Dit zal dan ook gebeuren via de gebruikelijke communicatiekanalen zoals onze nieuwsbrief, website en sociale media.

Heb je interesse? Hou bovenstaande communicatiekanalen dan zeker in het oog!

De goede gewoontes van het Zoniënwoud: dé ultieme handleiding voor élke bosbezoeker!

Zowel voor partnerorganisaties, als voor de Soigneurs als voor elke andere bezoeker van het bos, zijn de goede gewoontes dé ultieme handleiding om het bos op de meest respectvolle manier te bezoeken. Het zijn eenvoudige gewoontes waarover de Stichting en haar partners zullen blijven communiceren en waarvan we hopen dat elke andere gebruiker ze niet enkel zal respecteren, maar ze ook zo breed mogelijk met zijn of haar netwerk zal delen. Daarnaast hoopt de Stichting om dankzij de samenwerking met de partnerorganisaties en de toekomstige Soigneurs, burgers ook warm te kunnen blijven maken voor participatieve activiteiten zodat de publieke betrokkenheid voor de bescherming van het Zoniënwoud blijft groeien. Clean-up acties, de Dag van het Zoniënwoud, terreinbezoeken, geleide wandelingen, maar ook activiteiten zoals het Platform Zoniënwoud zijn slechts enkele van dit soort participatieve activiteiten.

Klik hier voor de presentatie van Stichting Zoniënwoud.

Uitwisselingen tijdens een participatieve boswandeling.

Na de verschillende tussenkomsten kregen de deelnemers de kans om vragen te stellen tijdens een Q&A sessie in de zaal, de uitwisselingen hierover waren voorbehouden voor de boswandeling achteraf.

Tijdens deze wandeling gaven de bosbeheerders meer uitleg over de uitdagingen waarmee zij vandaag te maken krijgen in het kader van de huidige klimaatveranderingen, maar ook door de grote toename van recreatieve druk. Ze gingen dieper in op hun aanpak met betrekking tot de Natura 2000-doelstellingen om bepaalde habitattypes en soorten te beschermen die bepalend zijn voor de biodiversiteit van het Zoniënwoud. Het team van het Life Prognoses Project gaf meer uitleg over het belang van de ecosysteemdiensten die oude bossen bieden aan de hand van enkele voorbeelden die we tijdens de wandeling in het bos zelf konden vinden. Verder was er ook aandacht voor het project Brabantse Wouden waarbinnen Hallerbos, het Zoniënwoud, Meerdaalwoud en de Dijlevallei dankzij ecologische verbindingen opnieuw met elkaar verbonden moeten worden en waardoor de natuur binnen dit gebied aanzienlijk zal versterken. Een kandidatuur werd zonet door de Vlaamse coalitiepartners ingediend voor een toekomstig nationaal park en de boeiende dynamiek die in de zijlijn hiervan tussen de verschillende gewesten is ontstaan, zorgde ervoor dat er een intergewestelijke samenwerking vastgelegd werd.

Want iets wat wel met zekerheid gesteld kan worden, is dat natuur geen grenzen kent!

Een boodschap van verbinding, respect en ambitie.

De voorzitter van de Stichting, Herman Van Rompuy, bedankte de deelnemers voor hun inzet en was verheugd te zien dat de Stichting op een rijk netwerk van betrokkenen kan rekenen. Hij wees erop dat de dialoog niet eindigt bij dit platform en dat toekomstige ontmoetingen zullen dienen om vooruitgang te blijven boeken zodat de boodschap van verbinding, respect en ambitie waar elke spreker naar verwees, zich verder kan blijven ontwikkelen.

Platform Zoniënwoud werd afgesloten met een gezellige discussie bij een drankje in de tuin van Dolce La Hulpe Brussels, aan de rand van het bos.

Foto’s: Thierry Lampe

Deze activiteit werd georganiseerd door Stichting Zoniënwoud in het kader van het Europese Life project B4B (Belgium for Biodiversity).